Kryptowaluty – czy są legalne?
Kryptowaluty są coraz popularniejszym sposobem na przechowywanie i przesyłanie pieniędzy. Wiele osób zastanawia się, czy kryptowaluty są legalne. W tym artykule wyjaśniamy, jaki jest status prawny kryptowalut w Polsce.
Handlowanie kryptowalutami jest w Polsce legalne.
W Polsce obrót kryptowalutami od 2018 roku reguluje ustawa AML/CFT. Ponadto kryptowaluty są zdefiniowane w ustawach, które dotyczą podatków (art. 5a pkt 33a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT) oraz art. 4a pkt 22a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).
Status prawny kryptowalut zależy od jurysdykcji. Niektóre kraje prowadzą politykę sprzyjającą kryptowalutom (np. Singapur, USA lub Salwador). Inne natomiast stosują politykę delegalizującą obrót kryptowalutami (np. Chiny).
Czy kryptowaluty są legalne?
W Polsce nie jest zabroniony obrót kryptowalutami ani ich wydobycie, jednak aktywa cyfrowe nie mają statusu waluty ani jakiegokolwiek innego instrumentu finansowego.
Pomimo że ustawodawcy na całym świecie coraz śmielej przyglądają się uregulowaniu cyfrowych aktywów, a nawet wydają akty prawne poświęcone temu zagadnieniu, to jednak status prawny kryptowalut wciąż pozostaje nie do końca uregulowany. Instytucje finansowe typu KNF podchodzą do kryptowalut z wyjątkowym dystansem i ostrzegają przed ryzykiem. W komunikacie z dnia 12 stycznia 2021 r. KNF ostrzega przed ryzykiem związanym z tego typu inwestycjami. Dokładna treść tego dokumentu dostępna jest pod linkiem: https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Ostrzezenie_UKNF_o_ryzykach_zwiazanych_z_nabywaniem_oraz_z_obrotem_kryptoaktywami_72241.pdf
Z jakiego typu ryzykiem wiąże się handlowanie kryptowalutami? Po pierwsze trzeba mieć na uwadze, że nabywanie kryptowalut wiąże się z wysokim ryzykiem kursowym. Co ciekawe, szacuje się, że około 30% projektów kryptowalutowych, które dokonały emisji kryptowaktywów w formie ICO (Initial Coin Offering, pierwsza oferta monet), straciło całą wartość rynkową. Poza tym czołowe projekty kryptowalutowe takie jak BTC czy ETH również potrafią zanotować spadki sięgające kilkudziesięciu procent. W efekcie kryptowaluty uważa się za inwestycje wysokiego ryzyka.
Ponadto warto odnotować, że nie ma możliwości egzekucji roszczeń związanych z utratą kryptowalut, jeśli środki były przechowywane w sieci blockchain. Znane są przypadki, gdy ktoś po prostu zgubił hasło dostępowe do swojego portfela i w ten sposób bezpowrotnie utracił dostęp do swoich środków. W przypadku przechowywania środków na rachunku bankowym w razie sytuacji awaryjnych jesteśmy chronieni Bankowym Funduszem Gwarancyjnym. Podobnych rozwiązań nie ma w świecie kryptowalut zdecentralizowanych.
Definicja kryptowaluty z prawnego punktu widzenia
W Polsce obrót kryptowalutami od 2018 roku reguluje ustawa AML/CFT, która zalicza waluty wirtualne do majątku podlegającego tym samym zasadom, co inne środki zdeponowane na rachunkach. Ustawa ta nie uznaje walut wirtualnych jako powszechnie akceptowalnego środka płatniczego.
Kryptowaluty są definiowane przez wspomnianą ustawę AML/CFT oraz przez art. 5a pkt 33a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT) oraz art. 4a pkt 22a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT). Zgodnie z powyższymi ustawami walutę wirtualną definiuje się jako cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest:
prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej,
międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanowioną przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące,
pieniądzem elektronicznym w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych,
instrumentem finansowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,
wekslem lub czekiem
Kryptowaluty a podatki
W Polsce kryptowaluty podlegają opodatkowaniu. Podatek wynosi 19%. Przychód występuje wtedy, gdy zostanie odnotowane zbycie waluty wirtualnej na rzecz prawnego środka płatniczego (np. gdy wymienimy kryptowalutę BTC na walutę fiducjarną PLN). Trzeba odnotować, że obowiązek podatkowy nie występuje, gdy dokonujemy wymiany na linii krypto-krypto.
Podstawę do wyznaczenia kosztów uzyskania przychodów stanowią koszty udokumentowane (tzn. koszty poniesione bezpośrednio na zakup waluty wirtualnej). Uzyskane dochody podatnik powinien wykazać w zeznaniu rocznym PIT-38. Warto odnotować, że jest to konieczne nawet wtedy, gdy w danym roku podatkowym nie uzyskano przychodów ze zbycia walut wirtualnych. Dzięki temu w przyszłości podatnik będzie mógł zaliczyć poniesione koszty w celu obniżenia podstawy opodatkowania.
Przyszłość regulacji kryptowalut
Z niektórych doniesień opublikowanych w Internecie można wywnioskować, że Parlament Unii Europejskiej pracuje nad ustawami, które mają uregulować rynek kryptowalut. Przykładem jest projekt rozporządzenia w sprawie rynków kryptoaktywów zmieniający dyrektywę (UE) 2019/1937 („MiCA”), który uważa się za próbę kompleksowego uregulowania funkcjonowania kryptoaktywów w obrocie. Kolejną ustawą, która stanowi próbę uregulowania rynku kryptowalut, jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie informacji towarzyszących transferom środków pieniężnych oraz niektórych kryptoaktywów (projekt z 2021.07.20).
Mając na uwadze, jak popularnym tematem jest obrót walutami cyfrowymi, można się spodziewać, że w przyszłości będą się pojawiać kolejne regulacje.
Więcej na temat stanu prawnego kryptowalut można przeczytać w następujących materiałach: