Ai là người nắm quyền sở hữu NFT? Tác giả hay Người mua?

2021 đích thực là một năm nổi trội của tiền mã hoá, công nghệ blockchain và cả toàn bộ lĩnh vực blockchain nói chung, chưa bao giờ, lĩnh vực này lại nhận được nhiều sự chú ý đến thế, và chính nhân tố NFT - đồng token không thể thay thế là một phần của thu hút sự chú ý này. Trong dịp thị trường Binance NFT marketplace ra mắt trong thời gian sắp tới, dự đoán, độ “hot" của đề tài NFT sẽ ngày một tăng!

Nhưng NFT thực sự là gì? Tại sao nó lại nổi tiếng như thế? Việc giao dịch NFT sẽ diễn ra như thế nào, và người mua, người bán thực sự là giao dịch cái gì?

Giới thiệu về NFT 

NFT là một loại token mã hoá đại diện cho một tài sản duy nhất trên blockchain cơ bản. NFT có thể đại diện cho tài sản kỹ thuật số (ví dụ: CryptoKitties) hoặc tài sản trong thế giới thực (ví dụ: quyền sở hữu đối với tài sản vật chất). Các tài sản này không thể hoán đổi cho nhau với các tài sản tương tự khác (không thể thay thế) và là một bản thể duy nhất. Chìa khóa để hiểu  NFTs nằm ở việc hiểu được  khái niệm về khả năng thay thế. Nói chung, khả năng thay thế có nghĩa là các đặc điểm riêng lẻ của nội dung có thể hoán đổi cho nhau và về cơ bản không thể phân biệt được với nhau. 

Ví dụ, tiền khả năng thay thế cho nhau. Một đồng 20 USD sẽ không khác biệt gì với một đồng 20 USD khác. Khi bạn cho ai đó mượn 20 USD, bạn sẽ không cần (hay trông chờ) họ trả lại cho bạn chính xác tờ 20 USD ban đầu, chỉ cần trả đúng 20 USD với tờ nào cũng được. 

Mặt khác, với một bức tranh chẳng hạn, bạn sẽ không thể thay thế nó được. Nếu bạn cho bạn bè mượn một bức tranh để treo trong nhà của họ trong một bữa tiệc, bạn sẽ mong họ trả lại bức tranh y hệt cho mình. Các token mã hoá NFT cũng giống như những bức tranh này vậy, mỗi token là một bản thể duy nhất so với tất cả token khác. Các đặc điểm riêng biệt sẽ chứng minh tính cá nhân của mỗi token và vì vậy chúng không thể thay thế được, giống như các tài sản khác trong thế giới thực như tác phẩm điêu khắc và  đồ cổ quý giá.

Quyền sở hữu NFT - Thực sự bạn sẽ sở hữu cái gì?

Cơn sốt NFT đang ngày một mạnh mẽ, và nguồn cơn của cơn sốt này có lẽ đến từ việc NFT gắn liền với một loại tài sản mới chưa từng tồn tại trước đây, và các nhà đầu cơ cũng như các nhà đầu tư đều hào hứng với những gì loại tài sản này có thể mang lại trong tương lai. Nhưng nếu nói về mua và giao dịch liên quan với NFT, thì chính xác là  người tạo NFT sẽ bán được gì và người mua sẽ nhận được gì?

Hiểu về Bản quyền và Quyền sở hữu của NFT 

Theo luật bản quyền của Mỹ, “người tạo ra cách diễn đạt ban đầu trong một tác phẩm là tác giả của nó”. Cá nhân này “cũng là chủ sở hữu bản quyền trừ khi có thỏa thuận bằng văn bản mà tác giả chuyển nhượng bản quyền cho một cá nhân hoặc tổ chức khác”.

Theo định nghĩa này, một họa sĩ bán một bức tranh được giữ lại các quyền ban đầu đối với tác phẩm nghệ thuật (trừ khi các bản quyền được bán cùng với nó). Với những quyền này, họa sĩ gốc có thể tạo ra các bản sao của cùng một bức tranh (về độ giống và hình thức) và tuân theo luật bán các bản sao của bức tranh gốc. Mặt khác, mặc dù người mua những bức tranh này có thể có quyền sở hữu thực tế đối với bức tranh, nhưng họ không có quyền tạo ra và bán các bản sao bổ sung của bức tranh, mặc dù người mua có quyền bán lại bản sao của bức tranh mà họ đã mua và đang sở hữu.

Tuy nhiên, luật bản quyền này được đưa khi chưa có sự tồn tại của NFTs, và trong khi các khái niệm chung về luật bản quyền có thể được áp dụng cho các tác phẩm nghệ thuật NFT thì còn nhiều điều cần xem xét khi nói đến khía cạnh sở hữu trí tuệ (IP) đối với hình thức NFT.

Vì NFTs là một hiện tượng hoàn toàn mới mẻ, luật pháp và sự bảo vệ cần được xem xét bởi các hệ thống luật pháp trên toàn thế giới sẽ cần một thời gian để hiểu đầy đủ về cách thức bảo vệ tất cả các bên trong thị trường NFT. Đồng thời, quyền của tác giả và người mua NFT chắc chắn sẽ còn gặp nhiều thách thức và các tài sản kỹ thuật số này sẽ  có khả năng cao sẽ cần sự tham gia của tòa án luật khác nhau để xác định bản quyền.

Chính vì vậy, trong tương lai gần, điều quan trọng là tất cả những người tham gia trong không gian NFT phải thực hiện các bước thẩm định đầy đủ để tự bảo vệ mình trước khi tham gia bán và mua NFT. Nhưng, bằng cách nào?

Việc mua & bán NFT - Hiểu rõ những gì bạn đang mua hoặc bán 

Tác giả/nhà sáng tạo cần xem xét nhiều khía cạnh trước khi bán các tác phẩm nghệ thuật NFT của mình. Trên tất cả, điều quan trọng nhất là sự hiểu biết về các điều khoản & điều kiện mà tác giả/nhà sáng tạo đồng ý với các nền tảng thị trường NFT khác nhau được sử dụng để bán các tác phẩm của họ.

Ngoài ra, tác giả/nhà sáng tạo nên đảm bảo rằng quyền sở hữu được lồng ghép hoàn toàn vào tác phẩm của mình và biến quyền sở hữu này là một điểm không thể chối cãi rằng tất cả các quyền và quyền sở hữu IP chỉ thuộc quyền sở hữu của tác giả/nhà sáng tạo. Hãy nhớ rằng, dù người mua đã mua tác phẩm NFT gốc, quyền sở hữu này không bao gồm cả quyền tạo và bán các bản sao của tác phẩm đã được mua.

Tác giả/nhà sáng tạo cũng nên cẩn thận rằng tác phẩm của họ không vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của người khác (ví dụ: như có hình ảnh giống Harry Potter trong một tác phẩm của mình sẽ khiến bạn phải gặp vấn đề về pháp lý với tác giả J.K. Rowling đấy).

Cuối cùng, việc bảo hộ bằng sáng chế cũng nên được xem xét nếu có thể. Bởi vì NFT sử dụng công nghệ kỹ thuật số trong quá trình sáng tạo, sẽ có nhiều kỹ thuật mới và hiện đại hơn sẽ xuất hiện trong thời gian thế giới đón nhận loại hình nghệ thuật kỹ thuật số này.

Người mua NFT cũng phải thực hiện thẩm định cần thiết trước khi mua NFT. Nhưng tiếc thay, các nguyên lý chính của blockchain như tính minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc, khả năng dễ dàng xác nhận đều không phải là một nhiệm vụ dễ dàng đối với hầu hết chúng ta. Rốt cuộc, làm thế nào người ta có thể dễ dàng xác minh tính xác thực của một tác phẩm nghệ thuật khi hầu như tất cả mọi bước giao dịch NFT đều thực hiện trong không gian mạng? Một kẻ gian lận tinh vi có thể đánh lừa những người mua cả tin với một tác phẩm giả mạo. Cho đến khi công nghệ xác minh trở nên thân thiện hơn với người dùng, người mua nên cẩn thận và gắn bó với các sàn giao dịch NFT có uy tín cao.

Trông chờ gì trong thời gian sắp tới?

Bất chấp những tranh cãi và thách thức liên quan đến NFT ngày nay, có một điều chúng ta có thể thấy chắc chắn: NFT không phải là một hiện tượng nhất thời. NFT sẽ là một thành phần quan trọng trong tương lai kỹ thuật số của chúng ta và sẽ giúp mở ra những cơ hội mới lạ trong thế giới kỹ thuật số mới. Những người tham gia hiểu biết và may mắn trong nền kinh tế NFT có thể nhận lại “trái ngọt" xứng đáng trong tương lai đối với những rủi ro tài chính xảy ra ngày hôm nay. Tuy nhiên, vẫn là quy tắc luôn được mọi người trong giới tiền mã hoá luôn tuân thủ - hãy chỉ đầu tư những gì bạn chấp nhận mất.

Trong thời gian theo dõi một trang mới của nền kinh tế mới đang được mở ra hãy đừng quên thực hiện các biện pháp phòng hộ thích hợp để bảo vệ công việc và tài sản của chính mình. Với thế giới của NFT, bản quyền IP vẫn còn là những quy định còn nhiều thiếu sót, hãy lưu tâm và cẩn trọng về những rủi ro với tất cả các giao dịch liên quan đến NFT bạn nhé!