NFT Telif Hakkı Kime Aittir, İçerik Üreticisine mi yoksa Alıcıya mı?

2021 yılında Benzersiz Tokenlerin (NFT'ler) popülaritesinin büyük ölçüde artması sayesinde kripto para birimleri, blockchain teknolojileri ve tüm blockchain endüstrisine olan ilgide inanılmaz bir canlanma görüldü.  Binance NFT pazarının yakında kullanıma açılmasıyla NFT'lerin popülaritesi büyük bir ihtimalle daha da artacaktır. 

Ancak, NFT'ler tam olarak nedir? Neden bir fırtına gibi dünyayı kasıp kavuruyorlar? Bir NFT işlemi nasıl bir süreçtir? Alıcı ve satıcıların takas ettiği şey tam olarak nedir?

NFT'lerle Tanışın 

NFT'ler, blockchain üzerindeki benzersiz bir dayanak varlığı temsil eden kriptografik bir token türüdür. NFT'ler dijital varlıkları (örneğin CryptoKitties) veya gerçek dünya varlıklarını (örneğin fiziksel bir varlığın mülkiyet hakları) temsil edebilir. Bu varlıklar benzer başka varlıklarla değiştirilemez ve açıkça benzersizdir. 

NFT'lerin ne olduğunu anlamak için, öncelikle  birbiriyle değiştirilebilirlik kavramının ne anlama geldiğini bilmek gerekir. Genel anlamda birbiriyle değiştirilebilirlik, bir varlığın bireysel özelliklerinin  birbirleriyle değiştirilebilir ve esasen birbirinden ayırt edilemez olduğu anlamına gelir. 

Örneğin, para birbiriyle değiştirilebilir. 20 liralık bir banknot genelde bir başka 20 dolarlık banknottan farklı değildir. Birine 20 lira borç verdiğinizde, bu kişinin 20 lira tutarındaki borcunu geri öderken size aynı banknotu iade etmesine gerek yoktur (veya bunu beklemezsiniz).

Öte yandan, bir tablo ise genellikle benzersizdir ve değiştirilemez. Arkadaşlarınıza bir parti sırasında evlerinde asmaları için bir tabloyu ödünç verirseniz, onların size aynı tabloyu geri vermesini beklersiniz. NFT kripto tokenleri da tablolar gibidir. Her bir token, diğer tüm tokenlerin hiçbirine benzemez. Bireysel özellikleri özgünlüğünü kanıtlar ve bu yüzden de heykeller, basketbol kartları ve diğer gerçek dünya varlıkları gibi benzersizdirler.

NFT'lerin Mülkiyeti — Tam Olarak Neye Sahipsiniz?

NFT çılgınlığı tüm hızıyla devam ediyor. NFT'nin yükselişi esas olarak daha önce var olmayan yeni bir varlık sınıfı olmasına bağlı olabilir ve bundan ötürü hem spekülatörler hem de yatırımcılar yakın gelecekte yaşanacaklar için çok heyecanlılar. Ancak NFT'lere bağlı tüm bu alımlar ve işlemler sonucunda, NFT içerik üreticileri tam olarak ne sattı ve alıcılar ne aldı?

Telif Hakkı ve NFT Mülkiyeti

ABD telif hakkı yasasına göre, “bir eserdeki orijinal ifadenin yaratıcısı onun yazarıdır. ” Bu kişi “aynı zamanda, yazılı bir anlaşma ile başka bir kişi veya kuruluşa devretmediği sürece, telif hakkının da sahibidir.” 

Bu tanım gereği, tablosunu satan bir ressam (tabloyla beraber telif hakları da satılmadıkça) eserin orijinal haklarını elinde tutar. Bu haklarla orijinal ressam bu resmin (aynı biçim ve surette) kopyalarını yapabilir ve orijinal resmin kopyalarını satması da yasalara aykırı olmaz. Öte yandan, bu tabloların alıcıları tablonun fiziksel mülkiyetine ve ellerindeki tabloyu yeniden satma hakkına sahip olmalarına rağmen, ek kopyalarını yapma ve bu kopyaları satma hakkına sahip değildirler.

Ancak telif hakkı yasaları NFT'ler düşünülerek tasarlanmamıştır. Telif hakkı hukukunun genel kavramları NFT sanat eserlerine uygulanabilse de NFT'lerin fikri mülkiyeti söz konusu olduğunda dikkate alınması gereken birçok şey vardır.

NFT'ler yeni bir olgu olduğundan dolayı, dünya çapındaki hukuk sistemleri tarafından dikkate alınması gereken koruma ve yasaların, NFT ekonomisindeki tüm tarafları nasıl koruyacaklarını tam olarak anlamak için biraz zamana ihtiyacı olacaktır. Bu süreç içinde, NFT içerik üretcilerinin ve alıcıların haklarına kuşkusuz itiraz edilecek ve bu dijital varlıklar yakında çeşitli hukuk mahkemelerinde telif hakkı savaşlarına konu olacaktır.

Bu nedenle, öngörülebilir bir gelecekte NFT dünyasındaki tüm katılımcıların NFT'leri satmadan ve satın almadan önce kendilerini korumak için yeterli ölçüde kapsamlı bir inceleme yapmaları önemlidir. Ancak bunu nasıl yapabilirler?

NFT Alım Satımı — Ne Satın Aldığınızı veya Sattığınızı Bilin

İçerik üreticilerinin, NFT sanat eserlerini satmadan önce birçok yönü düşünmeleri gerekir. Hepsinden önemlisi de içerik üreticilerinin eserlerini satmak için kullandıkları çeşitli NFT pazarlarında kabul ettikleri hüküm ve koşulların bilincinde olmalarıdır.

İçerik üreticileri eserlerinin mülkiyetinin eserin bünyesinde barındırıldığından ve tüm haklarla fikri mülkiyetin tartışılmaz bir biçimde yalnızca kendilerine ait olduğundan emin olmalıdır. Alıcı bir orijinal NFT eserini satın aldığında, bu mülkiyetin alıcıya satın alınan eserin kopyalarını yapma ve satma hakkını vermediğini unutmamak gerekir. 

İçerik üreticiler eserlerinin başkalarının fikri mülkiyetini ihlal etmemesine de dikkat etmelidir (örneğin bir eserinizde Harry Potter'ın yer alması sonucunda J.K. Rowling ile mahkemelik olabilirsiniz).  

Son olarak, gerektiğinde patent koruması da dikkate alınmalıdır. NFT'ler oluşturulurken dijital teknolojiler kullanıldığı için, bu yeni dijital sanat türünün ortaya çıkması sürecinde yeni veya farklı patentlenebilir teknikler keşfedilebilir.

NFT alıcıları, NFT'leri satın almadan önce gerekli kapsamlı incelemeyi de gerçekleştirmelidir. İronik bir şekilde, blockchainin temel ilkeleri şeffaflık ve izlenebilirliği içerirken, ikisini de kolayca doğrulayabilmek çoğumuz için kolay bir iş değildir. Sonuçta, bir sanat eserinin orijinalliğini nasıl kolayca doğrulayabiliriz? NFT işleminin her bir parçası siber alemde olduğu için,  sofistike bir dolandırıcı masum alıcıları kandırarak sahte bir ürün satabilir. Doğrulama teknolojileri daha kullanıcı dostu bir hale gelene kadar, alıcılar dikkatli olmalı ve yalnızca son derece saygın NFT pazarlarını kullanmalıdır. 

Geleceğe Baktığımızda

Bugün NFT'ler konusunda yaşanan tüm tartışmalar ve zorluklara rağmen kesin olan tek bir şey var: NFT'ler kalıcı olacaktır. NFT'ler, dijital geleceğimizin kritik bir unsuru olacak ve yeni dijital dünyalarda heyecan verici olanaklar yaratılmasını sağlayacaktır. NFT ekonomisindeki bilgili ve şanslı katılımcılar, bugün aldıkları finansal risklerin karşılığını ileride fazlasıyla alabilir. Ancak kripto dünyasında da sık sık belirtildiği gibi, sadece kaybetmeye hazır olduğunuz kadar yatırım yapın.

Bu arada, yeni bir ekonominin ortaya çıkmasını keyifle izleyin ve kendi eserleriniz ve varlıklarınızı korumak için gerekli önlemleri alın. NFT fikri mülkiyet dünyası henüz ilk günlerini yaşarken, NFT ile ilgili tüm işlemlerin risklerine dikkat edin.