Kripto Vadeli İşlemleri ve Opsiyonlar: Benzerlikleri ve Farkları
Önemli Notlar
Opsiyonlar ve vadeli işlem sözleşmeleri, dayanak bir varlıkta pozisyon almaya imkan tanıyan türevlerdir.
Kripto vadeli işlem sözleşmeleri, alım satım yapanlar arasında belirli bir varlığı gelecekte belirli bir tarihte ve önceden belirlenmiş bir fiyattan almak veya satmak için yapılan anlaşmalardır.
Kripto opsiyon sözleşmeleri, sözleşme sahibine önceden belirlenmiş bir fiyat ve tarihte bir varlığı alma veya satma hakkını tanır, ancak kişiyi bununla yükümlü kılmaz.
Türevler, dayanak bir varlıkta pozisyon alma imkanı sunan finansal araçlardır. Bu dayanak varlık petrol veya altın gibi emtia veya bitcoin gibi bir kripto para olabilir. Türevlerin değeri, dayanak varlığın değerine bağlıdır. Opsiyonlar ve vadeli işlemler, yatırımcıların piyasa fiyatları üzerinde spekülasyon yapmak, risklerden korunmak ve portföylerini çeşitlendirmek için kullandıkları iki farklı türev türüdür.
Vadeli işlemler ve opsiyon sözleşmeleri benzer alım satım temellerine sahip olsalar da iki aracın arasındaki temel farklar nedeniyle farklı alım satım stratejileri için kullanılırlar.
Kripto Vadeli İşlem Sözleşmeleri Nedir?
Kripto vadeli işlem sözleşmeleri, belirli bir zamanda belirli bir kripto paranın değerini temsil eder. Bunlar, alım satım yapanlar arasında belirli bir varlığı gelecekte belirli bir tarihte ve önceden belirlenmiş bir fiyattan almak veya satmak için yapılan anlaşmalardır. Geleneksel bir vadeli işlem sözleşmesinde, pozisyonun sahibi vade sonunda dayanak varlığı sözleşme fiyatından alma veya satma yükümlülüğü altındadır.
Alım satım yapanlar pozisyonlarının uzun veya kısa olmasına ve vadeli işlem fiyatına bağlı olarak kâr veya zarar edebilir. Bir varlığın fiyatının artacağını tahmin ettiğinizde uzun pozisyon, fiyatın düşeceğini tahmin ettiğinizde ise kısa pozisyon alabilirsiniz. Örneğin bitcoin'in güncel piyasa fiyatı 10.000 USD ise, fiyatın artacağı veya düşeceği beklentisiyle bir vadeli işlem sözleşmesi satın alabilir (uzun pozisyon alabilir) veya satabilirsiniz (kısa pozisyon alabilirsiniz).
Bu sözleşmeyi satın almayı seçerseniz ve sözleşmenin sona erme tarihinde bitcoin fiyatı 20.000 USD'ye yükselirse, 10.000 USD kâr edersiniz. Tam aksine sözleşmenin sona erme tarihinde fiyat 5.000 USD'ye düşerse, 5.000 USD zarara uğrarsınız. Vadeli işlemlerde likidasyon, piyasanın hareketini yanlış tahmin ettiğinizde gerçekleşir ve açık pozisyonunuzun kapatılmasıyla sonuçlanır.
Binance Vadeli İşlemler, kullanıcılara alıp satma imkanı sunar. Üç aylık vadeli işlem sözleşmelerinin süresi üç ay sonra sona ererken, uzun vadeli işlem sözleşmelerinin sona erme tarihi yoktur.
Kripto Opsiyonları Nedir?
Kripto para vadeli işlem sözleşmelerine benzer şekilde, opsiyon sözleşmelerinin değeri de dayanak varlığın değerine bağlıdır. Opsiyonlar, alım satım yapanların varlığı gelecekteki bir tarihte, önceden belirlenmiş bir fiyattan almasına veya satmasına imkan tanıyan türevlerdir. Fakat vadeli işlemlerden farklı olarak, opsiyon sözleşmesi sahipleri vade sonunda dayanak varlığı almamayı veya satmamayı seçebilir.
Diğer bir deyişle, kripto opsiyonları sözleşme sahibine önceden belirlenmiş bir fiyat ve tarihte bir varlığı alma veya satma hakkı tanır, ancak kişiyi bununla yükümlü kılmaz. Opsiyonlar genelde alım satım yapanların zarar etme risklerini azaltmalarına ve vadeli işlem sözleşmelerinde olası bir likidasyondan kaçınmalarına olanak tanır. Bu hak için alıcı, opsiyon yazarına prim olarak bilinen bir ücreti önceden öder.
Farklı opsiyon türleri vardır, fakat en yaygın olanı alış ve satış opsiyonlarıdır. Alış opsiyonu kullanıcılara belirli bir tarihte bir varlığı satın alma seçeneği sunarken, satış opsiyonu ise belirli bir tarihte bir varlığı satmalarına imkan tanır.
Örneğin, varlığın fiyatında bir artış olacağı beklentisiyle bitcoin için 10.000 USD'den bir alış opsiyonu satın aldığınızı varsayalım. Bu bir opsiyon sözleşmesi olduğu için bu örnekte 400 USD prim ödemeniz gerekecektir.
Sözleşmenin sona erme tarihinde bitcoin fiyatının 5.000 USD'ye düştüğünü varsayalım. Bu durumda, opsiyon hakkınızı kullanmamayı tercih edebilirsiniz. Fakat sözleşmeyi satın almak için ödediğiniz 400 USD'lik prim iade edilmeyecektir.
Vadeli İşlemler ve Opsiyonlar: Başlıca Benzerlikler
Türevler
Hem opsiyonlar hem de vadeli işlem sözleşmeleri, dayanak varlığa sahip olmayı gerektirmeyen türev araçlarıdır. Dijital varlıklar söz konusu olduğunda, bu mekanizma kripto para almaya ve tutmaya gerek kalmadan yatırımcıların pozisyon almasına imkan tanır.
Riskten korunma araçları
Alım satım yapanlar ve yatırımcılar, opsiyonları ve vadeli işlem sözleşmelerini riskten korunma aracı olarak kullanabilir. Riskten korunma, finansal kayıpları en aza indirmek veya ortadan kaldırmak için kullanılan bir risk yönetim stratejisidir. Bu da genellikle birbirini dengeleyen iki ayrı pozisyon açarak yapılır.
Örneğin, fiyatının artacağını tahmin ederek Ahmet'in hisse başına 20 USD'den bir token satın aldığını varsayalım. Ahmet aynı zamanda da tokenin değerinin düşmesi ihtimaline karşı token başına 2 USD'lik bir ücret (prim) ödeyerek 16 USD'lik kullanım fiyatından bir satış opsiyonu satın alır. Opsiyon sözleşmesindeki kullanım fiyatı, dayanak varlığın alınabileceği veya satılabileceği fiyattır. Token fiyatının 10 USD'ye düşmesi durumunda Ahmet sözleşmesini kullanabilir ve tokeni 16 USD'den satarak kayıplarını azaltabilir. Piyasanın yükselişe geçmesi durumunda ise sözleşmesini kullanmasına gerek yoktur ve yalnızca token başına ödediği 2 USD'lik primi kaybeder.
Vadeli işlem sözleşmeleri, işletme sahiplerinin ve yatırımcıların piyasa risklerine karşı korunmasını da sağlar. Örneğin, bir müşterinin siparişini hazırlamak için üç ay içinde 10.000 kg pamuk alması gerektiğini bilen bir tekstil firmasını ele alalım. Pamuğun şu anki fiyatının da kg başına 10 USD olduğunu varsayalım. Şirket, olası piyasa oynaklığına karşı korunmak için pamukta kg başına 9 USD'den bir vadeli işlem sözleşmesi satın alabilir. Bu da şirketin, alım yapılacak zamanki piyasa fiyatı ne olursa olsun üç ay içinde kg başına 9 dolardan pamuk almasına imkan tanıyarak şirketin satın alma işlemini güvence altına alır. Şirket vadeli işlem sözleşmesini satın almamış olsaydı ve örneğin pamuğun fiyatı üç ayda kg başına 10 USD'den 14 USD'ye yükselmiş olsaydı, şirketin siparişi tamamlayabilmek için masrafı daha yüksek olacaktı.
Kaldıraçlı sözleşmeler
Her iki türev sözleşmesi türü de alım satım yapanların kaldıraç kullanarak çok daha düşük bir maliyetle dayanak varlıkta pozisyon almasına imkan tanır. Bu sayede, alım satım yapanlar nispeten küçük bir sermaye ile büyük bir sözleşme satın alabilir veya satabilir. Fakat kaldıracın daha fazla risk içerdiğini ve türev kullanırken risk yönetimi stratejilerini kullanmanın önemli olduğunu belirtmemiz gerekir.
Vadeli İşlemler ve Opsiyonlar: Başlıca Farklar
Haklar ve yükümlülükler
İki araç arasındaki temel farklardan biri işleme koyulma yöntemidir. Bir opsiyon alıcısı, piyasa kendi pozisyonunun aksi yönünde hareket ederse sözleşmeyi kullanmama seçeneğine sahiptir. Bunun aksine, bir vadeli işlem sözleşmesi sahibi ise piyasa koşullarından bağımsız olarak sözleşmeyi vade sonunda işleme koymalıdır.
Maliyet yapıları
Opsiyon alıcıları, sözleşmeyi satın almak için prim olarak adlandırılan bir ücreti satıcıya önceden ödemelidir. Bir vadeli işlem sözleşmesi ise hiçbir ön ücret ödemeden pozisyon açmanıza olanak tanır. Kullandığınız borsaya bağlı olarak kripto vadeli işlemleri için alım satım komisyonları ve fonlama oranları gibi bazı ücretler ödemeniz gerekecektir.
Zaman içinde değer kaybı
Zaman içinde değer kaybı, bir opsiyon sözleşmesinin sona erme tarihine yaklaştıkça değerindeki düşüşü ifade eder. Kâr etmek için daha az zaman olduğundan, bir sözleşmenin sona erme tarihi yaklaştıkça zaman içinde değer kaybı hızlanır. Vadeli işlemlerde ise, geçen zaman sözleşmenin değerini olumsuz etkilemez.
Potansiyel riskler
Opsiyon alım satımı yapanlar sözleşmeyi kullanmama seçeneğine sahip oldukları için kayıpları sözleşme için ödemeleri gereken primle sınırlıdır. Alıcılar, dayanak varlığın ne kadar hareket ettiğine bakılmaksızın maksimum zararın sabit primle sınırlandırılması avantajına sahiptir. Bunun aksine, vadeli işlem sözleşmeleri ise likidasyon riskleri içerir, çünkü kaldıraçlı pozisyonlar fiyat dalgalanmalarına maruz kalabilir ve kullanıcının ilk baştaki yatırımını kolayca tüketebilir. Zorunlu likidasyon, cüzdan bakiyenizin açık pozisyonunuzun marjin gereksinimlerini karşılayamaması durumunda gerçekleşebilir. Bu sözleşmeler daha risklidir, çünkü ne kadar kazanacağınızı veya kaybedeceğinizi tahmin etmenin bir yolu yoktur ve bu da riskten korunmayı zorlaştırır.
Sonuç
Kripto vadeli işlemleri ve opsiyonlar, dijital varlık piyasalarında oldukça popüler alım satım araçları haline gelmiştir ve her ikisinin de kendine has avantajları vardır. Opsiyonlar daha az riskli iken, vadeli işlemler ise daha iyi likidite sunar ve daha uygun maliyetlidir. Vadeli işlem veya opsiyon alım satımı yapma kararı, kişinin risk toleransı ve kullanabileceği sermayesi gibi tercihlerine bağlıdır. Her durumda, kaldıraç kullanma konusunda kendinizi ne kadar rahat hissettiğiniz ve araçlar hakkında ne kadar bilgi sahibi olduğunuz gibi belirli etmenleri göz önünde bulundurmanız ve alım satım yapmadan önce mutlaka kapsamlı bir analiz yapmanız gerekir.
Daha fazla bilgi için aşağıdaki makaleleri okuyabilirsiniz:
(Blog) Kripto Türev Piyasaları Neden Gereklidir?
(SSS) Binance Opsiyonlara Giriş
(Destek) Binance Opsiyonları SSS